Κατεβάστε εδώ
ΓΕΝΙΚΑ
Η συζήτηση για το παρόν και το μέλλον των Αστικών Εταιρειών και των Κέντρων Πρόληψης εκτός του ουσιαστικού ενδιαφέροντος για την εφαρμογή των προγραμμάτων πρόληψης, είναι απαραίτητη γιατί το διαρρεύσαν διάστημα είναι αρκετό για την εξαγωγή συμπερασμάτων και την διαμόρφωση των κινήσεων οι οποίες απαιτούνται .
Η παράταση των ασαφειών και των ερμαφρόδιτων καταστάσεων θα οδηγήσει σε αγκυλώσεις, με σταδιακή ακύρωση του ρόλου των Κέντρων Πρόληψης.
Η αποκτηθείσα γνώση, εμπειρία και “σοφία” πρέπει να είναι οι καταλύτες για την επαναδιατύπωση του ρόλου και του πλαισίου λειτουργίας των Αστικών Εταιρειών και των Κέντρων Πρόληψης.
Η πρόληψη είναι μια δύσκολη υπόθεση κοινωνικής παρεμβάσεως, με χαμηλή διεισδυτικότητα και ασαφή αξιολόγηση. Σε εποχές και κοινωνίες, όπως αυτή της νεωτερικότητας, σε φάση παρακμής και αποδομήσεως του ανθρώπου, η πρόληψη “αφ΄ αυτής” δεν “επαρκεί” για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών. Πρόληψη εκτός ολο-κληρωμένων προγραμμάτων κοινωνικής παρεμβάσεως είναι αναποτελεσματική.
Η πρόληψη εδράζεται στον πολιτισμό και κυρίως στην οντολογία, στο λόγο υπάρξεως του ανθρώπου στη ζωή. Διαφορετικά εκφυλίζεται στο “πολιτικό άλλοθι” της “κοινωνικής προσφοράς” και στο ανάθεμα της κοινωνίας για τα ναρκωτικά.
Βασικής σημασίας είναι η λειτουργική, γιατί θεσμική υπάρχει, κατοχύρωση του ρόλου του ΟΚΑΝΑ, όπως αυτός προσδιορίζεται στο Ν 2161/1993.
Η πλειοψηφία των πολιτών περιμένει από μία νέα πολιτική τις κατευθύνσεις, τους ερμηνευτικούς κώδικες, τα ερμηνευτικά σχήματα της πραγματικότητας, την βεβαιότητα, την συνέχεια και την διάρκεια.
Οι πολίτες επαναδιαπιστώνουν ότι χωρίς τους πολιτικούς, ιδεολογικούς και γνωστικούς χάρτες δεν μπορούν “να βαδίσουν μέσα στην κοινωνία και μέσα στην ιστορία”. Eίναι σαν να κινούνται σε μία άγνωστη πόλη χωρίς τον χάρτη της.
Οι χάρτες της ιδεολογίας και της πολιτικής είναι μηχανισμοί περιορισμού της πολυπλοκότητας, των πολλών προκλήσεων, απειλών, μηνυμάτων που δέχονται. Με αυτούς μπορούν να προδιαγράψουν τον χώρο της κοινωνίας και της ιστορίας, τις ιεραρχήσεις, τις προτιμήσεις, τις προτεραιότητες, να θέτουν όρια, να καθορίζουν στάδια και στρατηγικές.
Ζούμε την εποχή που επιδιώκει το τέλος του ανθρώπου ως φυσικού δημιουργήματος και την είσοδο στην εποχή των τεχνητών προσθηκών και αναγκών. Οι άνθρωποι γινόμαστε ανικανοποίητοι, αποπροσανατολισμένοι και δυστυχισμένοι. Ο τεχνικός πολιτισμός, η τεχνολογική εξέλιξη, παύουν να λειτουργούν ως ανθρώπινα δημιουργήματα, αλλά μετατρέπουν τον άνθρωπο σε προέκταση τους, σε εξάρτημα.
Η νέα εποχή απαιτεί από την κοινωνία να παραιτηθεί από κάθε συνοχή, συλλογικότητα και λειτουργικότητα.
Στην εποχή της υπερκινητικότητας και της αυξημένης δικτυώσεως, η επίδραση του περιβάλλοντος στον σχηματισμό της εθνικής ταυτότητας θεωρείται φθίνουσα.
Η κοινωνία μπορεί να καταστραφεί όταν η παραπέρα ποσοτική ανάπτυξη της μαζικής παραγωγής κάνει το περιβάλλον εχθρικό, όταν απομονώνει τον άνθρωπο από τον άλλον, όταν υπονομεύει το υφάδι της κοινότητας.
Μόνη διέξοδος η επαναδιατύπωση του προτάγματος, η προστασία του διακυβεύματος, δηλαδή του πολιτισμού.
Εμείς όλοι θεωρούμε ότι κοινωνία σημαίνει την ενότητα που προκύπτει από σχέσεις βιοτικής συνυπάρξεως, αμοιβαιότητας στην εξυπηρέτηση αναγκών, λειτουργικότητας των θεσμών, συναλληλίας, από την από κοινού μέθεξη στον λόγο και σε βιωματικές εμπειρίες.
Ο ρόλος του ανθρώπου στις κοινωνικές εξελίξεις είναι ζήτημα οντολογικής μεταμορφώσεως του ανθρώπου, όταν ο ίδιος συντελεί στη μεταβολή της κοινωνίας του. Η κοινωνική εξέλιξη είναι δημιούργημα των ανθρώπων και είναι θέμα παιδείας και εκπαιδεύσεως των ανθρώπων στο να ορίζουν τους κανόνες, τις αξίες, τις σημασίες που δίνουν νόημα στην προσωπική και κοινωνική ζωή.
Η πόλη είναι εκείνο το γεγονός των σχέσεων κοινωνίας που προκύπτει όταν ο σκοπός και ο άξονας της συλλογικότητας είναι μεταφυσικός και όχι χρηστικός, δηλαδή όταν περιέχεται ο τρόπος να μεταβάλλεται η συλλογικότητα σε πόλη. Για να επιβεβαιώνεται η σύγκλιση του θεωρείν και ζην, του κοινωνείν και αληθεύειν.
Πολιτισμός δηλώνει το προϊόν της πόλεως, αντανακλά τον τρόπον της πόλεως, τις ιεραρχήσεις των αναγκών, την ανάγκη της “σχόλης” (“δοκεί τε η ευδαιμονία εν τη σχόλη είναι, ασχολούμεθα γαρ ίνα σχολάζωμεν”). (Σχόλη, η χρονική άνεση και ελευθερία από ατομική μέριμνα. Ανάγκη του κοινωνείν και όχι του ιδιωτεύειν).
Να οδηγηθούμε στον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων μας με τον χώρο. Να αντιληφθούμε ότι η πόλη είναι ο φύλακας της διαστρωματωμένης μνήμης, η κοινότητα αναγκαία για το ζην και η πόλη αναγκαία για το ευ ζην.
Ο πολιτισμός δηλώνει την κίνηση από το ζην στο ευ ζην. Πολιτισμός είναι το σύνολο των μαστορικών οι οποίες μεταποιούν το ζην σε ευ ζην.
Άλλωστε η αξιοποίηση της κληρονομιάς καθίσταται δυνατή μέσα από την συγχώνευση των μελλοντικών ενεργειών με τη μνήμη του τόπου.
Η απαίτηση της περιφέρειας είναι: ένα κάποιο σχήμα οργανωτικής συσπειρώσεως της κοινωνικής αυτοάμυνας, κάποιοι άξονες συντονισμού της δημιουργικής αυτοενέργειας των πολιτών.
Η αίσθηση του ιερού και της ευθύνης δεν διδάσκεται, δεν κηρύσσεται. Προκύπτει, απαιτείται χρόνος μακρύς εκπαιδευτικής καλλιέργειας για να προκύψουν συλλογικοί εθισμοί αφομοιώσεως των θεμελιωδών αυτών προΰποθέσεων του κοινωνικού βίου.
Ο κανόνας είναι ότι οι συλλογικότητες βραδυπορούν, η ωρίμανση συλλογικών επιγνώσεων εμφανίζει αναπόφευκτη καθυστέρηση.
Χρειάζεται χρόνος πολύς, μετρημένος με τη διαδοχή των γενεών, για να γίνουν κοινή συνείδηση δεδομένα τα οποία η οξυδέρκεια των ολίγων εύστοχα και έγκαιρα εντοπίζει.
ΑΠΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Μέσα από τα προγράμματα που εφαρμόζονται από τα Κέντρα Πρόληψης, προσπαθούμε, με αρκετή αγωνία, να παρέμβουμε στη συμπεριφορά και στις επιλογές των ανθρώπων.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες οι αλλαγές είναι μικρές ή οριακές και η κοινωνία, όπως πολύ διαπιστώνουμε, είναι σε βαθιά, συνεχιζόμενη κρίση.
Όλα αυτά και τα αναφέρω πολύ επιγραμματικά και πιο πολύ ως πρόκληση για συζήτηση, είναι αποτέλεσμα του εγκλωβισμού μας στην Αριστοτέλεια Λογική, αρκούμεθα στον κόσμο των αισθήσεων, η τεχνολογία υποκατέστησε την σοφία και ο πολίτης “ιδιωτεύει”.
Aς σταθούμε κυρίως στο πρώτο.
Η πραγματικότητα είναι οδυνηρά διαφορετική γιατί αντιλαμβανόμεθα μόνον ό,τι οι αισθήσεις μας το επιτρέπουν. Ό,τι δηλαδή μορφοποιείται σε χώρους τριών διαστάσεων, γιατί ό,τι μορφοποιείται σε χώρους μη ευκλείδειας γεωμετρίας δεν γίνεται αντιληπτό από τις αισθήσεις μας.
Η απορρέουσα από την κβαντική φυσική πραγματικότητα ορίζει όμως ότι ο κόσμος μας είναι μία ελαχιστότατη ευκλείδεια υποκειμενική τομή στο συνεχές μη ευκλείδειο χωροχρονικό γίγνεσθαι.
Στον συνολικό κόσμο, μόνον η “υπόσταση” δίνει την δυνατότητα στο άτομο να εκφρασθεί προς την περιοχή του ατρέπτου και να αντισταθεί επομένως στην, εκ φύσεως του, τρεπτότητα του προς το μηδέν.
Λαμβάνοντας όμως υπόσταση το άτομο μεταβάλλεται σε “πρόσωπο” (άλλωστε ανυπόστατος ουσία δεν υπάρχει) με κύριο χαρακτηριστικό την “ελευθερία” της υπάρξεως του.
Η ελευθερία του προσώπου ως ολότητας σημαίνει ότι, ενώ η ανθρώπινη μορφή είναι ένα μορφοκλασματικό (φράκταλ) της φυσικής υπάρξεως (υπάρχει μέσα στην αυτομοιότητα, ομοείδεια των κοινών φυσικών ενεργειών), διαθέτει τη δυνατότητα αποδεσμεύσεως από το πεδίο ανάγκης που επιβάλλει η ταυτότητα αυτή (υπαρκτική ετερότητα) (η μορφή του ανθρώπου είναι φράκταλ της φύσεως του δημιουργού και γι΄ αυτό ο άνθρωπος είναι ταυτόχρονα το ενικότερον και το καθολοκότερον).
Η δική μας πρόταση για το μετανεωτερικό παράδειγμα είναι η επανασυνειδητοποίηση της κβαντικής μορφής του ανθρώπου, άτομο και σχέσεις, η εξέλιξη του ατόμου σε πρόσωπο και η ανάδυση του ενυπόστατου του προσώπου (αυτονομία, απόλυτη υπαρκτική ελευθερία, συμπληρωματική ετερότητα του καθενός προς τον άλλο άνθρωπο). Είναι η ανάδειξη του ΠΡΟΣΩΠΟΥ, του ανθρωπολογικού τύπου όπου η πόλωση ατομικισμού-κολεκτιβισμού, με την οποία πραγματώνεται η ατομικότητα, η αλληλεγγύη, η αλληλεγγύη, η αυτονομία, η προσφορά, η ελευθερία και η δικαιοσύνη. Είναι η τριαδική οντολογία στην οποίαν αποτυπώνεται και από την οποίαν απορρέει η παραδοχή και της οντολογικής σημασίας και των ενεργειών-σχέσεων.
ΔΟΜΗ, ΔΡΑΣΕΙΣ
1) ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
A) Kέντρο Πρόληψης της χρήσεως εξαρτησιογόνων ουσιών και ειδικότερα
α) Η παροχή υπηρεσιών στο ευρύ κοινό (π.χ. μαθητές, νέοι γενικώς, στρατευμένοι, εκπαιδευτικοί, γονείς, κηδεμόνες, επαγγελματίες, δημοσιογράφοι), δηλαδή σε άτομα που δεν έχουν άμεση εμπλοκή στο θέμα χρήσεως εξαρτησιογόνων ουσιών με στόχο 1) την παροχή ορθής και έγκυρης πληροφορήσεως και 2) την πρόληψη και αποτροπή της διαδόσεως της χρήσεως ουσιών μέσα από την μείωση της ζητήσεως.
β) Η εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης που αποσκοπούν στη σωματική, ψυχική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου και στην επίτευξη του ευ ζην, μέσω: 1) της αναδείξεως και ενισχύσεως των λειτουργικών στοιχείων της προσωπικότητας του ατόμου, 2) της ενισχύσεως και αναδομήσεως των βασικών κοινωνικών θεσμών (οικογένεια, εκπαιδευτική κοινότητα, γειτονιά, κοινωνικές ομάδες κ.ά.) και 3) της ορθής και έγκυρης πληροφορήσεως για τις εξαρτησιογόνες ουσίες και το πρόβλημα της εξαρτήσεως.
γ) Η παροχή πληροφοριών προς άτομα εξαρτημένα από εξαρτησιογόνες ουσίες και άτομα του περιβάλλοντος τους με σκοπό να τους ενημερώσει για τις υπάρχουσες δυνατότητες θεραπείας.
δ) Σκοπός επίσης της Εταιρείας μπορεί να αποτελέσει η προώθηση των εργασιών του Κέντρου για την υλοποίηση προγραμμάτων απεξαρτήσεως και ψυχοκοινωνικής αποκαταστάσεως εξαρτημένων ατόμων. Ειδικότερα η παροχή υπηρεσιών για: 1) την κινητοποίηση του εξαρτημένου ατόμου και την ένταξη του σε προγράμματα απεξαρτήσεως
2) την απεξάρτηση μέσα από τα κατάλληλα προγράμματα 3) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη και επαγγελματική εκπαίδευση ατόμων που έχουν ολοκληρώσει το θεραπευτικό πρόγραμμα.
Τα προγράμματα αυτά (απεξαρτήσεως και επανεντάξεως) τελούν υπό την έγκριση του Υπουργείου Υγείας & Πρόνοιας σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχει θέσει ο ΟΚΑΝΑ.
Όλες οι παραπάνω υπηρεσίες του Κέντρου Πρόληψης παρέχονται από επιστημονικό προσωπικό σε εθελοντικά προσερχομένους πολίτες με απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα και τα δικαιώματα του κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνικότητας, ιδεολογίας, θρησκείας, κοινωνικοοικονομικής καταστάσεως και οιασδήποτε άλλης διακρίσεως.
Οι υπηρεσίες παρέχονται σε κάθε αιτούντα που αποδέχεται τις σαφείς και καθορισμένες προϋποθέσεις συμμετοχής του στα προγράμματα.
Β) 1) Σχολή Γονέων, 2) Συμβουλευτικό Σταθμό για την Οικογένεια και τη Ψυχική Υγεία, 3) Τμήμα Κοινωνικών Μελετών και Κοινωνικής Παρεμβάσεως, 4) Πρόγραμμα Προαγωγής και Διατηρήσεως της Υγείας, 5) Ανοικτό Πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής υποστηρίξεως χρηστών, ψυχοτρόπων ουσιών και των οικογενειών τους.
Παρέχεται έτσι η δυνατότητα εμπλουτισμού των δράσεων, καλύτερης προβολής και διεσδυτικότητας στην κοινωνία, ενημερώσεως και ευαισθητοποίησεως, σε κρίσιμα ζητήματα στάσεων ζωής/επιλογών/ προτεραιοτήτων και ιεραρχήσεων, μελέτης και αναλύσεως θεμάτων που απασχολούν την κοινωνία, σχεδιασμού και εφαρμογής προγραμμάτων και δράσεων κοινωνικού σχεδιασμού και κοινωνικής παρεμβάσεως, συνεργασιών με την Κεντρική Διοίκηση, την Νομαρχιακή και Τοπική Αυτοδιοίκηση, επιστημονικούς συλλόγους, κοινωνικούς φορείς και με τοπικούς εμψυχωτές, ώστε να διερευνώνται καλύτερα οι ανάγκες και οι προσδοκίες της κοινωνίας και να πραγματοποιούνται δράσεις επί θεμάτων κοινωνικών, κοινωνικής παθολογίας, πολιτισμού, κοινωνικής αναπτύξεως.
Με το ευρύ αυτό φάσμα και δίκτυο δράσεων ενισχύεται καταλυτικά η πυρηνική δραστηριότητα της πρόληψης, υποστηρίζεται η κοινωνική λειτουργία της πόλεως, ώστε να πραγματώνεται το κοινωνείν και το ευ ζην και να προάγεται η ανάδειξη της οντολογίας του προσώπου, που αποτελεί και τον κορυφαίο στόχο των δράσεων.
Προς επίτευξη των σκοπών της η Εταιρεία μπορεί να χρησιμοποιεί κάθε πρόσφορο μέσο. Τέτοια μέσα ενδεικτικά είναι:
· H oργάνωση συναντήσεων, ημερίδων, διαλέξεων, σεμιναρίων.
· Η έκδοση πάσης φύσεως σχετικών εντύπων και η συμμετοχή - παρέμβαση στα ΜΜΕ κατά τρόπο επιστημονικά έγκυρο και δεοντολογικά ορθό.
· Η διαρκής επανεκπαίδευση του επιστημονικού προσωπικού του Κέντρου σύμφωνα με τις ανάγκες που προκύπτουν.
· Η διαρκής αξιολόγηση των προγραμμάτων που υλοποιούνται.
· Η συμμετοχή της Εταιρείας, μόνης ή σε συνεργασία με άλλους φορείς, ημεδαπά ή αλλοδαπά φυσικά και νομικά πρόσωπα, σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα που στοχεύουν στη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών, την προώθηση της έρευνας, την εκπαίδευση και την προώθηση της κοινωνικής αναπτύξεως της περιοχής.
2) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Η στενή οργανωτική σχέση και συνεργασία των Κέντρων Πρόληψης με το Συμβούλιο Πρόληψης Παραβατικότητας είναι υψηλής προτεραιότητας και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική παρέμβαση και στην κοινωνική παθολογία.
Κύριο έργο είναι η κατάρτιση προγράμματος πρόληψης της εγκληματικότητας.
Το ΤΟ.Σ.Π.Α., σε οργανική σύνδεση με την Ελληνική Αστυνομία, συνεδριάζουν δημόσια, συνεργάζονται και αλληλογραφούν με δημόσιες υπηρεσίες και επίσημους φορείς προκειμένου να υλοποιούν τα προγράμματα δράσεως.
Το ΤΟ.Σ.Π.Α. είναι όργανο αντεγκληματικής πολιτικής και διαχειρίσεως της εγκληματικότητας σε τοπικό επίπεδο.
Οι δραστηριότητες του ΤΟ.Σ.Π.Α., επιγραμματικά είναι οι ακόλουθες:
1) καταγραφή, μελέτη εγκληματικότητας,
2) δράση για την πρόληψη της, την αντιμετώπιση της βίας στην οικογένεια κ.α.,
3) ευαισθητοποίηση πολιτών, συμμετοχή τους σε προγράμματα πρόληψης εγκληματικότητας,
4) αναλαμβάνει τον συντονισμό ή / και πλαισιώνει πρωτοβουλίες άλλων φορέων,
5) συστήνει δίκτυα βοήθειας, αρωγής και πληροφορήσεως θεμάτων εγκληματικών πράξεων,
6) μέτρα για την πρόληψη της βίας και των ναρκωτικών μέσα στο σχολείο ή και αλλού,
7) προγράμματα για γονείς, δασκάλους και καθηγητές,
8) εκπαίδευση στελεχών επί θεμάτων όπως η αντικοινωνική συμπεριφορά, η σχολική και εξωσχολική βία, χρήση ναρκωτικών, εκμετάλλευση ανηλίκων και γυναικών,
9) οργάνωση εκδηλώσεων,
10) παραγωγή και διακίνηση ενημερωτικών φυλλαδίων και εντύπων,
11) υποβολή αρμοδίως προτάσεων αντιεγκληματικής πολιτικής,
12) βράβευση αστυνομικών και άλλων δημόσιων λειτουργών,
13) ετήσια έκθεση για την κατάσταση της εγκληματικότητας και αξιολόγηση των προγραμμάτων δράσεων.
3) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΙΔΕΩΝ – ΠΟΛΕΩΝ ΤΟΠΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Βασικά θέματα δράσεων ο κοινωνικός σχεδιασμός, οι κοινωνικές παρεμβάσεις, η οργάνωση και λειτουργία του αστικού χώρου, ο κοινωνικός εξοπλισμός, η ανάκτηση και ανάδειξη του πολιτισμού (ιστορία, παράδοση, “τρόπος του βίου”.
Δρ. Δημήτριος Κ. Γερούκαλης
Αντιπρόεδρος Δ.Σ.
Αστικής Εταιρείας “Ιπποκράτης”
Eπιστημονικός Διευθυντής
ΚΩΣ, Οκτώβριος 2007